Dưới đây là một số đặc điểm về cách thức đào tạo bác sĩ chuyên khoa tại Thuỵ Điển và tình hình thiếu hụt một số bác sĩ chuyên khoa qua chuyên đề “Specialists in Sweden” của tác giả Anna Melke, đăng trên Tạp chí The Health Policy Bulletin of the European Observatory on Health Systems and Policies. Đào tạo bác sĩ chuyên khoa tại Thuỵ Điển Một bác sĩ đủ điều kiện có thể tìm nơi đào tạo chuyên khoa trong bất kỳ lĩnh vực chuyên khoa nào bằng cách đăng ký vào các vị trí được quảng cáo dưới dạng “đào tạo chuyên khoa” tại các bệnh viện. Khi được tuyển chọn học chuyên khoa thì các bác sĩ cũng có việc làm thường xuyên và được trả lương. Tại thời điểm bắt đầu đào tạo chuyên khoa, người nộp đơn học chuyên khoa phải đáp ứng đủ 2 điều kiện, đó là hoàn thành chương trình đại học y khoa (5,5 năm tại trường y) và chương trình đào tạo bắt buộc (1,5 năm) để có chứng chỉ hành nghề. Trong thời gian đào tạo bắt buộc sau khi hoàn thành chương trình đại học y khoa, các bác sĩ mới tốt nghiệp đại học sẽ được bố trí học thực tế tại các bộ phận khác nhau của ngành y tế giúp cung cấp trải nghiệm rộng cho các vị trí công tác trong tương lai. Thời gian đào tạo bác sĩ chuyên khoa của các chuyên ngành khác nhau tại Thuỵ Điển Đào tạo bác sĩ chuyên khoa theo hệ thống độc lập của từng khu vực và kéo dài ít nhất 5 năm. Các học viên được đào tạo thông qua các khóa học lý thuyết và thực hành lâm sàng, và được giám sát bởi một bác sĩ chuyên khoa trong cùng lĩnh vực. Chất lượng đào tạo chuyên khoa cũng được quản lý bởi bác sĩ trưởng khoa, người có trách nhiệm theo dõi công việc và tiến bộ của các học viên. Trong năm 2010, Thuỵ Điển có 56 chuyên khoa khác nhau, trong đó 31 chuyên khoa được xem là “chuyên khoa cơ bản” (ví dụ, chuyên khoa tâm thần hoặc chuyên khoa chỉnh hình) và số còn lại là chuyên khoa sâu của các chuyên khoa căn bản (ví dụ, pháp y tâm thần hoặc phẫu thuật bàn tay). Trách nhiệm của chính quyền địa phương Tại Thuỵ Điển, trái ngược với đào tạo y khoa nói chung, như đào tạo bác sĩ, điều dưỡng hoặc điều dưỡng chuyên khoa, đào tạo bác sĩ chuyên khoa không dựa vào các trường đại học. Thay vào đó, đào tạo chuyên khoa là trách nhiệm của các cơ quan quản lý y tế địa phương, chủ yếu là các hội đồng quận (county councils). Cơ quan quản lý y tế địa phương và các bệnh viện được yêu cầu phải có kế hoạch cung cấp bác sĩ chuyên khoa, tuyển dụng và sử dụng các bác sĩ chuyên khoa đáp ứng nhu cầu thực tế. Hơn nữa, không có một chính sách hay quy tắc quốc gia quy định số học viên tham gia khóa đào tạo chuyên khoa vì đây hoàn toàn là trách nhiệm của địa phương. Cách thức đào tạo bác sĩ chuyên khoa như thế này được coi là một cách hiệu quả để đảm bảo cung cấp nguồn nhân lực trong tương lai, nhưng đồng thời cũng có thể gây ra khó khăn cho các địa phương và bệnh viện nếu không có đủ bác sĩ chuyên khoa tại chỗ để tham gia hoạt động đào tạo chuyên khoa. Vai trò của các cơ quan y tế quốc gia Đào tạo bác sĩ chuyên khoa tại Thuỵ Điển được quy định bằng các tài liệu chỉ đạo cấp quốc gia, trong đó quy định các quy tắc bắt buộc và các khuyến cáo không bắt buộc về cách thức đào tạo bác sĩ chuyên khoa. Những mục tiêu chung trong đào tạo được thiết lập bởi cơ quan chính phủ (Hội đồng y tế và phúc lợi quốc gia) phối hợp với các Hiệp hội chuyên khoa quốc gia. Mỗi lĩnh vực chuyên khoa cũng có những mục tiêu cụ thể hơn. Từ năm 2008, Thuỵ Điển đã triển khai một số cải cách để tăng chất lượng đào tạo và mở rộng nội dung đào tạo. Đặc biệt, quy định giám sát chặt chẽ hơn cả đối với người làm công tác quản trị đào tạo (người giám sát và các phòng khám) và cả học viên; ví dụ, quy định tài liệu các khóa học và thực tập lâm sàng, hoặc bài kiểm tra. Các tiêu chuẩn đào tạo chuyên khoa được thiết lập để đảm bảo rằng các phòng khám có đủ năng lực để thực hiện chức năng đào tạo chuyên khoa. Sau khi hoàn thành 5 năm đào tạo bác sĩ chuyên khoa, bác sĩ sẽ nộp đơn xin giấy phép của Hội đồng y tế và phúc lợi quốc gia. Khi đó, các chuyên gia của Hội đồng sẽ thẩm định kiểm tra hồ sơ của học viên sau đại học đã hoàn thành chương trình đào tạo và quyết định bác sĩ đó có đủ điều kiện để cấp giấy phép chuyên khoa hay không. Thị trường lao động hiện tại cho bác sĩ tại Thuỵ Điển Thất nghiệp không phải là vấn đề đối với các bác sĩ Thụy Điển. Ngược lại, có tình trạng thiếu bác sĩ trong một số lĩnh vực chuyên khoa và thiếu bác sĩ tại một số địa phương. Nguyên nhân là một số lượng lớn các bác sĩ chuyên khoa đã đến tuổi nghỉ hưu. Một nguyên nhân khác là tương đối ít sinh viên y khoa được đào tạo tại các trường đại học y khoa của Thụy Điển. Từ năm 2003, phần lớn giấy phép cho một bác sĩ hành nghề được cấp cho các sinh viên đào tạo y khoa ở nước ngoài (người Thụy Điển hoặc người nhập cư). Trong nhiều năm, hầu hết các cơ sở y tế tại Thụy Điển báo cáo gặp khó khăn trong việc tuyển dụng các bác sĩ thực hành tổng quát (GP) và bác sĩ chuyên khoa tâm thần. Ngoài ra, đa số còn gặp khó khăn để tuyển dụng các bác sĩ muốn học chuyên khoa về y học gia đình (điều này sẽ ảnh hưởng đến số lượng bác sĩ gia đình trong tương lai). Một số cơ sở y tế cũng đã báo cáo khó khăn trong tuyển dụng các bác sĩ chuyên khoa mắt, X quang, giải phẫu bệnh và nội thần kinh, thấp hơn là lão khoa, phụ khoa và chuyên khoa hô hấp. Ngược lại, các bệnh viện dễ dàng trong tuyển dụng các bác sĩ học chuyên khoa phẫu thuật. Tình trạng thiếu bác sĩ chuyên khoa là do một thời gian dài Thụy Điển thiếu chính sách khuyến khích sinh viên trong thời gian học y khoa, để sinh viên tự do chọn chuyên khoa mà mình thích. Mới đây, tình trạng thiếu bác sĩ tâm thần đã được cải thiện do có chính sách thu hút đối với chuyên khoa này. Một số chuyên khoa đặc biệt vẫn còn bị chi phối bởi giới tính, chẳng hạn như bác sĩ chuyên khoa phẫu thuật, tim mạch, tiêu hóa, tiết niệu và chỉnh hình hầu hết là bác sĩ nam. Hiện nay, tại Thuỵ Điển có 44% bác sĩ là nữ, tỷ lệ này ước tính sẽ tăng trong tương lai. So với điều dưỡng thì 90% là nữ, còn hoặc nha sĩ thì tỷ lệ bác sĩ nam và nữ ngang bằng nhau. Số lượng và độ tuổi bác sĩ chuyên khoa rất khác nhau tuỳ theo chuyên khoa tại Thuỵ Điển SỞ Y TẾ TP.HCM Xem thêm...
