SỞ Y TẾ Tìm hiểu lý do tại sao các nước phát triển lại có loại hình “điều dưỡng điều trị” và “trợ lý bác sĩ” - Sở Y Tế HCM

Dưới đây là tóm lược những thông tin về lý do có loại hình điều dưỡng tham gia công tác điều trị, được đăng tải trên Tạp chí The New England Journal of Medicine, 6/2018 qua bài “Growing Ranks of Advanced Practice Clinicians — Implications for the Physician Workforce” của các tác giả David I. Auerbach, Ph.D., Douglas O. Staiger, Ph.D., và Peter I. Buerhaus, Ph.D., R.N.

Trong lịch sử phát triển nguồn nhân lực y tế tại Mỹ, các bác sĩ chính là các chuyên gia chẩn đoán, điều trị và kê đơn thuốc cho bệnh nhân. Tuy nhiên, nhu cầu về dịch vụ chăm sóc sức khoẻ đã tăng lên rõ rệt trong những năm qua và được dự báo sẽ tiếp tục phát triển nhanh hơn khi dân số già đi, nhưng nguồn cung bác sĩ từ các trường đại học không đáp ứng kịp. Với phương thức làm việc theo nhóm có nhiều loại hình nhân viên y tế khác nhau, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ mới và quy trình chăm sóc hợp lý đã giải quyết phần nào đáp ứng nhu cầu của bệnh nhân với số bác sĩ ít hơn, nhưng thực tế vẫn cần tăng số lượng chuyên gia y tế.

Giải pháp tăng số lượng bác sĩ trong một thời gian ngắn là không khả thi do thời gian đào tạo bác sĩ thường rất dài và hạn chế về khả năng đào tạo của các trường đại học y khoa với số lượng lớn, nhất là số lượng các vị trí nội trú (Residency) đã được quy định. Mặc dù trong những năm gần đây, số lượng đào tạo đã tăng 16% nhưng dự đoán nguồn cung cấp các bác sĩ sẽ chỉ tăng 0,5% mỗi năm giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2030.

Giải quyết cho tình trạng thiếu số lượng bác sĩ, nhất là các thiếu các bác sĩ tham gia chăm sóc sức khoẻ ban đầu, tại Mỹ, sau khi có giấy phép hànhnghề(RN), người điều dưỡng có trình độ thạc sĩ có thể học thêm để lấy các chứng chỉ chuyên sâu trong ngành điều dưỡngđể trở thành điều dưỡng chuyên sâu, thuật ngữ là APRN(AdvancedPracticeRegisteredNurse). Có4 loại hình chính của điều dưỡng APRN, bao gồm1) Điều dưỡng chuyên khoa lâm sàng (Clinical Nurse Specialists:CNSs), (2) Điều dưỡng gây mê (Certified registered nurse anesthetists:CRNAs), (3) Điều dưỡng hộ sinh (Certified nurse midwives:CNMs), (4) Điều dưỡng điều trị(Nurse practitioners:NPs).Đây chínhlà nguồn nhân lực điều dưỡng sẽ tham gia khám chữa bệnh ban đầu và tham gia phát triển các kỹ thuật chuyên sâu của các bệnh viện.

Riêng đối với loại hình điều dưỡng điều trị NPs, người điều dưỡng sẽ tham gia chăm sóc sức khoẻ ban đầu, có thể kê đơn thuốc, chỉ định xét nghiệm, làm công tác dự phòng,… tại các phòng khám hoặc bệnh viện những nơi khó tuyển được bác sĩ. Ngoài điều dưỡng điều trị, còn có loại hình trợ lý bác sĩ - Physician Assistant (PA). Trong thực tế, 2 loại hình NP và PA cung cấp dịch vụ chăm sóc có thể chồng chéo với với phạm vi cung cấp dịch vụ y tế bởi các bác sĩ, cả chăm sóc sức khoẻ ban đầu và chăm sóc chuyên khoa khác.

Số lượng NP và PA đang phát triển nhanh chóng, một phần vì thời gian đào tạo ngắn hơn so với các bác sĩ và ít ràng buộc về thể chế hơn trong đào tạo năng lực thực hành. Theo Hiệp hội các trường Cao đẳng Điều dưỡng tại Mỹ, số cơ sở đào tạo NP (trình độ thạc sĩ hoặc tiến sĩ) đã tăng từ 282 trong năm 2000 lên 424 cơ sở trong năm 2016. Các điều dưỡng RN thường đòi hỏi 2 đến 3 năm đào tạo sau đại học để trở thành NP. Còn để được đào tạo để trở thành PA, RN thường mất 2 năm và cũng không yêu cầu phải qua thời gian đào tạo nội trú bệnh viện (Residency), số lượng cơ sở đào tạo cấp bằng PA đã tăng từ 135 lên 238 cơ sở tính từ năm 2000 đến năm 2016.

Tại Mỹ, trong khoảng thời gian từ năm 2001 đến 2010, nguồn cung bác sĩ khoảng 150.000 bác sĩ (tăng 2,2% mỗi năm), 27.000 điều dưỡng điều trị NP (tăng 3,9%) và 44.000 trợ lý bác sĩ PA (tăng 7,9%). Riêng trong khoảng thời gian gần đây, từ năm 2010 đến 2016, nếu tính chung số lượng NP và PA được đào tạo, con số 79.000 đã vượt xa con số 58.000 bác sĩ mới được đào tạo, mặc dù lực lượng lao động NP và PA chỉ bằng 1/10 so với lực lượng lao động của bác sĩ trong năm 2010. Trong giai đoạn này, nguồn cung NP tăng nhanh gần 10% mỗi năm, trong khi nguồn cung PA giảm xuống còn 2,5% và nguồn cung bác sĩ giảm xuống còn 1,1%. Số lượng điều dưỡng điều trị và trợ lý bác sĩ tính trên 100 bác sĩ đã tăng gần gấp đôi nếu so sánh giữa năm 2001 và năm 2016 (15,3/100 bác sĩ so với 28,2/100).



Số lượng bác sĩ, điều dưỡng điều trị NP, trợ lý bác sĩ PA tại các thời điểm khác nhau và mức tăng trưởng giữa tại Mỹ các loại hình

Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy dịch vụ chăm sóc sức khoẻ ban đầu do điều dưỡng điều trị NP và trợ lý bác sĩ PA cung cấp tương tự như các bác sĩ, và một nghiên cứu quốc gia tại Mỹ gần đây về những người hưởng lợi từ BHYT Medicare cho thấy chi phí chăm sóc ban đầu do NP cung cấp thấp hơn đáng kể so với chi phí chăm sóc do bác sĩ cung cấp .

SỞ Y TẾ TP.HCM

Xem thêm...